Spoglądając na dawne mapy łatwo zauważyć, że niektóre pojawiające się na nich miejscowości już nie istnieją. Z krajobrazu Ziemi Juchnowieckiej zniknęły nie tylko folwarki, przydrożne karczmy czy młyny, ale też całe wsie. Niektóre wyludniły się, inne zaś zostały wchłonięte przez sąsiednie, dynamicznie rozwijające się osady.
Ciekuny
Wieś położona była przy drodze z Juchnowca Dolnego do Szerenos. Jej nazwa pochodziła z języka litewskiego, od słowa oznaczającego posłańca, kuriera. Nadano ją nieprzypadkowo – była to wieś bojarska, której mieszkańcy pełnili funkcje usługowe wobec zamku suraskiego. Zamieszkujący Ciekuny bojarzy putni zajmowali się dostarczaniem wiadomości i poczty z i do zamku. W wyniku wojen i pożarów zamek stracił na znaczeniu. W roku 1558 dawną okolicę szlachecką Ciekuny otrzymał Stanisław Zachariaszewicz Włoszek. Osadził w tym miejscu chłopów, a ziemie weszły w skład dóbr Juchnowiec Dolny.
Dlaczego wieś zniknęła z mapy Ziemi Juchnowieckiej? Tego do dziś nie wiemy dokładnie. Ostatnia wzmianka o Ciekunach pojawia się w wykazie miejscowości z 1849 roku. W późniejszych spisach próżno szukać tej wsi. Być może jej mieszkańcy padli ofiarami epidemii cholery, która dotknęła te tereny w XIX wieku?
Sama nazwa zachowała się jako określenie pól i łąk położonych w miejscu dawnej wsi.
Paceliszki
Na północ od Olmont, pomiędzy wsią a lasem krywlańskim ulokowana była wieś chłopska Paceliszki. Wchodziła ona w skład dóbr ziemskich Dojlidy. W roku 1609 wieś liczyła 30 włók ziemi, którą uprawiało ponad 30 chłopów wraz z rodzinami. Dwieście lat później w Paceliszkach było już tylko dziewięciu gospodarzy. Taki stan rzeczy utrzymywał się w połowie XIX wieku – Tablica statystyczna posiadłości ziemskich z roku 1853 podaje, że w Paceliszkach znajdowało się 9 domów zamieszkiwanych przez 56 mężczyzn i 83 kobiety.
Paceliszki zostały wchłonięte przez powstały w XVIII wieku i rozrastający się później folwark Izabelin.
Paceliszki wymienione na kartach dokumentu Tablica statystyczna posiadłości ziemskich z roku 1853
Widziki
Wieś Widziki pojawia się w dokumentach już w połowie wieku XVI jako wieś wchodząca w skład dóbr należących do Grzegorza Chodkiewicza. Źródła powstałe sto lat później wskazują, że wieś ta, należąca do dóbr dojlidzkich, co prawda istnieje, ale nikt w niej nie mieszka, zaś grunty są dzierżawione. Widziki pojawiają się w dokumentach radziwiłłowskich dóbr dojlidzkich aż do 1821 roku. W tym roku Uroczysko Widziki zakupił Aleksander Daneyko. Następnie należały one do Michała Karpowicza, który posiadał także majątek Janowicze oraz folwark Zatopolany. Na przełomie XIX i XX wieku Widziki stały się własnością mieszkańca Warszawy, Wacława Apolinarego Dziubińskiego. Na początku lat 30 XX wieku zadłużony już wówczas i zagrożony licytacją majątek poddano parcelacji. W roku 1935 pozostałości majątku liczące 102 hektary zakupił Stefan Talarowski. W czasie okupacji sowieckiej właściciel został aresztowany i zesłany do łagru na Syberii, zaś jego posiadłość w 1944 roku objęła reforma rolna. Grunty zostały podzielone i zalesione a zabudowania rozebrano.
Widziki leżały w okolicach kolonii Niewodnicy Nargilewskiej.
Znikające wsie
Wymienione wcześniej wsie to nie jedyne osady na terenie współczesnej gminy Juchnowiec Kościelny, które na przestrzeni dziejów przestały istnieć. W dokumentach fundacyjnych parafii w Juchnowcu pojawiają się między innymi wsie Mazury oraz Romeyczyki, które przestały istnieć najprawdopodobniej wkrótce po erygowaniu parafii. W XVI wieku nieopodal wsi Biele, za rzeką Turośń ulokowane były Oksztule stanowiące okolicę szlachecką. Boguszki Bojary, Bachczuki, Żupiehy czy Wola Niewodnicka – to wsie, które nie pojawiają się już w spisie parafialnym wykonanym w wieku XVIII. Osada młyńska Lule, Przemyśle powstałe w pobliżu przydrożnej karczmy czy też należąca do folwarku Hermanówka licząca 6 zagród Wólka Zabłudowska to punkty, które pojawiają się na mapie okolic Juchnowca w wieku XIX, ale do naszych czasów się nie zachowały.
Próżno dziś szukać na mapach pozostałości po rozdrobnionych majątkach ziemskich takich jak Niewodnica Brzosczyńska czy Niewodnica Zalesie.
Nazwy Kojrany i Mańkowizna również nie przetrwały do dziś – wsie te jednak nie przestały istnieć, lecz weszły w skład nowej jednostki terytorialnej Stacji Lewickie, gdzie w drugiej połowie XIX wieku ulokowano stację kolejową.
Operacja Szepty kultury realizowana jest w ramach PROW na lata 2014 - 2020 w ramach poddziałania 19.2 „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność”. Operacja realizowana w zakresie wzmacniania kapitału społecznego, w tym przez podnoszenie wiedzy społeczności lokalnej w zakresie ochrony środowiska i zmian klimatycznych, także z wykorzystaniem rozwiązań innowacyjnych, zachowania dziedzictwa lokalnego i promowania obszaru objętego LSR w tym produktów lub usług lokalnych. Portal Szepty kultury jest uniwersalnym narzędziem do poznawania historii, kultury, obiektów zabytkowych i ogólnie pojętej turystyki obszaru objętego działalnością LGD – Puszcza Knyszyńska.
