1. Koszary na gruntach majątku Horodniany
Horodniany to dawna okolica szlachecka. Wśród posiadłości drobnej szlachty wyróżniała się jedna, większa własność ziemska. Jej grunty były dość rozległe – ciągnęły się daleko na północ od granic wsi i obejmowały część terenów, na których obecnie znajduje się dzielnica Białegostoku Nowe Miasto.
Folwark początkowo należał do rodziny Horodeńskich, a od XIX wieku często zmieniał właścicieli. Nadzieja Rajewska zakupiła majątek Horodniany pod koniec lat 80 XIX wieku. W 1891 roku sprzedała część gruntów pod budowę koszar 12 pułku dragonów, który to pozostawał w tym miejscu do wybuchu I wojny światowej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości koszary te przejął 10 Pułk Ułanów Litewskich. W latach powojennych stacjonowały tam między innymi jednostki Armii Czerwonej, był tam szpital wojskowy, a później mieściła się tam siedziba Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Po 1965 roku koszary należały do 2. Podlaskiej Brygady Wojsk Obrony Wewnętrznej a od 1976 do 2. Podlaskiego Pułku Łączności. Dziś jest to miejsce stacjonowania 18 Białostockiego Pułku Rozpoznawczego.
2. Stanisławowo – nazwa na cześć króla
Stanisławowo to wieś położona w północno-wschodniej części gminy. Od wieku XVI wchodziła w skład dóbr dojlidzkich. To właśnie tędy przebiegał trakt prowadzący z Warszawy do Grodna. Traktem tym często podróżował król Stanisław August Poniatowski udając się na sejmy w Grodnie, ale też aby odwiedzić swoją siostrę Izabelę Branicką. Przy wspomnianym trakcie, w lesie solnickim założono zajazd pocztowy, który to – najprawdopodobniej na cześć króla nazwano Stanisławowo.
Trakt pocztowy biegnący przez Stanisławowo i Wojszki był także niemym świadkiem ostatnich chwil Rzeczpospolitej – tędy właśnie przejeżdżał król udający się w 1795 roku do Grodna, gdzie podpisał traktaty rozbiorowe oraz swoją abdykację.
3. Z cegieł z Koplan budowano Białystok
W 1903 roku w miejscowości Koplany powstała cegielnia. Jej założycielem był Wincenty Szamotuła, do którego należały dwa działy majątku Koplany. Wytwórnię cegieł wybudowano około 1 km od dworu. Cegły produkowane w Koplanach trafiały przede wszystkim do Białegostoku, gdzie w związku z dużym rozwojem przemysłu, a co za tym idzie także budownictwa murowanego, zapotrzebowanie na cegły było ogromne.
Cegielnia w Koplanach to nie jedyny tego typu zakład w okolicy. W 1884 toku wybudowano cegielnię w Horodnianach, zaś w 1894 w Turczynie. Cegielnia działała też w Księżynie. Tę ostatnią z cegielnią w Koplanach łączyła nawet kolejka cegielniana.
4. Czy w Solniczkach była sól?
Solniczki początkowo nazywały się Niewodnica Solniki. Nazwa pochodziła od słowa „solennik”. Określano tak poddanych zobowiązanych do pewnych powinności dworskich. Nie miały jednak one nic wspólnego z wydobyciem ani nawet handlem solą.
Wieś Solniczki położona jest nieopodal północno-wschodniej granicy gminy. Rozwijała się wzdłuż traktu prowadzącego z Warszawy do Grodna, dlatego też znajdowała się tu karczma prowadzona w pierwszej połowie XVII wieku przez Pawła Puplenięcia. Był to spory budynek, przy którym można było także skorzystać z łaźni. Obok karczmy mieścił się także browar i słodownia.
Zapraszamy do dyskusji w komentarzach 🙂
Operacja Szepty kultury realizowana jest w ramach PROW na lata 2014 - 2020 w ramach poddziałania 19.2 „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność”. Operacja realizowana w zakresie wzmacniania kapitału społecznego, w tym przez podnoszenie wiedzy społeczności lokalnej w zakresie ochrony środowiska i zmian klimatycznych, także z wykorzystaniem rozwiązań innowacyjnych, zachowania dziedzictwa lokalnego i promowania obszaru objętego LSR w tym produktów lub usług lokalnych. Portal Szepty kultury jest uniwersalnym narzędziem do poznawania historii, kultury, obiektów zabytkowych i ogólnie pojętej turystyki obszaru objętego działalnością LGD – Puszcza Knyszyńska.
